ALGEMEEN

Wat is breuk met realiteit?

Dit gebeur dikwels dat 'n klein persentasie van die samelewing 'n “splitsing” of breuk met die realiteit ervaar, wat veroorsaak dat hulle dinge hoor en sien wat nie vir die meeste ander mense bestaan nie. Dit kan voorkom as:

TIPES

Algemene inligting oor die behandeling van gemoedsversteurings

BEHANDELING

Algemene inligting oor die behandeling van gemoedsversteurings

1. Hoekom is behandeling nodig vir psigose en skisofrenie?
   Skisofrenie is 'n degeneratiewe toestand, wat beteken dat die simptome geleidelik erger en erger raak sonder die regte behandeling. Realiteitversteurings kan in dié verband met ander siektes, bv. diabetes, vergelyk word. Albei vereis deurlopend farmakologiese behandeling (medikasie) en monitering deur 'n professionele persoon, en die resultate is oor die algemeen ook heelwat beter as die persoon gereeld psigoterapie by 'n sielkundige ontvang. Omdat daar 'n sterk chemiese onderbou van die simptome is, die simptome dus kan eskaleer en dit moeilik is om die simptome onder beheer te hou, is professionele behandeling uiters belangrik vir enigiemand wat gediagnoseer is met skisofrenie of selfs net 'n eenmalige psigotiese periode deurgemaak het.
2. Wie kan my of 'n geliefde diagnoseer?
   Gemoedsversteurings is kompleks; daarom raai ons jou aan om jou slegs deur 'n kliniese sielkundige of psigiater te laat toets en diagnoseer. Hulle is opgelei om tussen verskillende sielkundige versteurings wat baie soortgelyke simptome mag hê, te onderskei.
3. Watter rol speel sielkundige in my behandeling?
   'n Kliniese sielkundige kan enige gemoedsversteuring diagnoseer en psigoterapeuties bahandel. Dit beteken hy of sy kan jou help verstaan wat jou diagnose is, hoe om daarmee saam te leef en hoe om 'n strategie toe te pas wat tot gedragsverandering kan lei. 'n Sielkundige in Suid-Afrika mag nie medikasie voorskryf nie en werk gewoonlik saam met 'n psigiater in spanverband.
4. Wat is die verskil tussen 'n huisdokter, kliniese sielkundige en psigiater?
   1. Huisdokter:'n Huisdokter studeer medies vir sewe jaar. Omdat hulle nie in die rigting van psigiatrie gespesialiseer het soos 'n psigiater nie, het hulle slegs 'n beperkte blootstelling aan die opleiding wat noodsaaklik is om mense met sielkundige/psigiatriese toestande te diagnoseer en te behandel. Jou huisdokter mag wel medikasie voorskryf, maar is ook eties verplig om 'n pasïent te verwys na 'n spesialis as dit nodig is.
   2. Kliniese Sielkundige:'n Kliniese sielkundige studeer menslike gedrag en psigoterapie, en moet in Suid-Afrika minstens 'n meestersgraad hê (ses jaar +), met 'n internskap en navorsing wat voltooi moet wees om te kan registreer. Dit is die persoon wat jou gaan help om jou sielkundige diagnose (soos skisofrenie) te verstaan en daarmee saam te leef.
   3. Psigiater:'n Psigiater studeer ook medies vir sewe jaar, maar spesialiseer verder in psigiatrie, naamlik die chemiese behandeling van afwykings wat met menslike gedrag te doen het. 'n Psigiater is dus die dokter wat jou kan diagnoseer en die regte medikasie kan voorskryf vir jou sielkundige toestand (bv. skisofrenie). Die verwysing na “sielkundige toestande” of “psigiatriese toestande” is presies dieselfde.
5. Is daar 'n spesifieke soort sielkundige wat ek moet sien?
   In Suid-Afrika bestaan daar tans vyf verskillende kategorieë of spesialis-areas waarbinne alle sielkundiges moet registreer:
1. Kliniese sielkundige
2. Voorligtingsielkunde
3. Opvoedkundige sielkunde
4. Bedryfsielkunde
5. Navorsingsielkunde

Die verskillende kategorieë dui die spesialis-areas aan waarbinne sielkundiges volgense regulasies moet hou en aan etiese en wetlike vereistes moet voldoen. Slegs 'n kliniese sielkundige kan volgens die HPCSA 'n kliniese diagnose maak.

ADVIES

Advies vir geliefdes en familielede wat saam met iemand woon of werk wat gediagnoseer is met psigose of skisofrenie

As 'n geliefde of vriend(in) gediagnoseer word met psigose of skisofrenie, kan jou ondersteuning en motivering 'n baie belangrike rol speel in die aanvaarding en hantering van die diagnose. Die volgende is riglyne vir die ondersteuning van 'n individu:

1. Wees geduldig. Mense wat sukkel met 'n konsep van realiteit het nie altyd die vermoë om te sê hoe hulle voel of wat hulle ervaar nie. Gee hulle 'n kans om eers gewoond te raak aan die diagnose, en begin dan geleidelik met konkrete stappe wat die persoon kan neem om sy of haar daaglikse lewe te bestuur.
2. Wees ingelig deur kennis op te bou van psigose en skisofrenie. Hoe meer jy en jou geliefde, familielid of kollega van die siekte weet en verstaan, hoe meer kan julle saamwerk aan maniere om die persoon te ondersteun in sy of haar hantering van die siekte.
3. Vra wat jou geliefde van jou nodig het. 'n Mens kan maklik aanvaar dat jy weet wat die beste is vir 'n ander persoon, maar die maklikste is om te vra hoe hy of sy wil hê jy moet optree.
4. Luister na die persoon. Moenie aanmekaar raad gee of logies met hom of haar probeer redeneer nie. Dit is belangrik dat die persoon self verantwoordelikheid neem vir die siektetoestand en die uitwerking wat dit op sy of haar lewe gaan hê. Wanneer iemand keuses namens iemand anders maak, kan dit dalk veroorsaak dat die persoon afhanklik raak van die helper en dan nie self die siekte wil beveg nie. Dit is nie jóú siektestoestand nie, maar jou geliefde s'n. Luister is wel 'n wonderlike manier om iemand met hierdie toestand te ondersteun.
5. Leer ken die tekens en simptome sodat jy vroegtydig kan optree. Almal se simptome manifesteer nie op dieselfde manier nie; daarom is dit belangrik om vooraf te weet en te verstaan hoe hierdie spesifieke persoon se simptome gaan manifesteer. Wanneer jou geliefde byvoorbeeld 'n skielike breuk met die werklikheid ervaar, kan jy betyds voorsorg tref vir die hantering daarvan.
6. Doen fisieke aktiwiteite saam met die individu. Dit is nie 'n cliché dat gereelde oefening mense met sielkundige diagnoses help nie. Dit verlig spanning en angstigheid, en help met die produksie van oodragstowwe wat lae gemoed beveg. Gereelde oefening is dus eintlik 'n suksesvolle anti-depressant.
7. Moedig 'n gesonde eet- en slaappatroon aan. 'n Gevestigde roetine help nie net die persoon om hul siekte te bestuur nie, maar help ook om tekens/simptome vroegtydig raak te sien.
8. Kyk mooi na jouself! Onthou, 'n persoon met gediagnoseerde psigose of skisofrenie in jou lewe kan jóú ook negatief beïnvloed deur jou by hul versteuring te betrek. Om saam met 'n persoon te leef wat gediagnoseer is met psigose of skisofrenie kan frustrerend, uitputtend en soms chaoties voel. Maak tyd vir jouself ook.