ALGEMEEN

Wat is anoreksie?

WAT MAAK MY KWESBAAR?

RISIKO'S/GEVOLGE

Risiko’s/gevolge

Anoreksie is 'n baie ernstige toestand wat professionele hulp benodig. Die simptome lei gewoonlik tot:

1. isolasie en eensaamheid;
2. probleme om aan die vereistes wat by die skool of werk aan hulle gestel word, te voldoen;
3. gesondheidsprobleme (in 'n gevorderde stadium kan dit lei tot orgaanprobleme, breinbesering en hartversaking);
4. die risiko om weens anoreksie te sterf, is groter as met ander eetversteurings; en
5. die risiko van selfdood kan ook hoog wees vir mense met anoreksie.

SIMPTOME

Wat is die simptome van anoreksie?

Die volgende simptome is 'n aanduiding, gegrond op die Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM–5), wat wêreldwyd aanvaar word as die gesaghebbendste bron. Let asb. daarop dat 'n amptelike diagnose slegs deur 'n gekwalifiseerde persoon gemaak mag word.

Om diagnoseerbaar te wees, moet die volgende simptome voorkom:

1. onvermoë om liggaamsgewig bo die minimum verwagte gewig vir lengte en ouderdom te handhaaf; minder as 85% van verwagte iggaamsgewig;
2. intense vrees om gewig op te tel en “vet” te wees, selfs as die persoon ondergewig is;
3. persepsieversteuring van liggaamsbeeld; oormatige klem op die invloed van liggaamsbou en -grootte op die selfbeeld; ontken die erns van ondervoeding; en
4. geassosieerde fisieke siekte(s) sekondêr tot verhongering (bv. amenoree vir langer as drie maande, of menstruasie slegs ná estrogeentoediening).

BEHANDELING

Behandeling van anoreksie

Hoekom is behandeling nodig vir anoreksie?
Dit is belangrik vir iemand met 'n ernstige eetversteuring, soos anoreksie, om hulp te kry. Om jouself – sonder hulp – van die toestand te bevry, is uiters moeilik. Mediese, sowel as sielkundige en psigiatriese hulp is noodsaaklik in die behandeling van 'n eetversteuring.

Wie kan my of 'n geliefde diagnoseer?
Omdat anoreksie so kompleks is, sou ons jou aanraai om jou slegs deur 'n kliniese sielkundige of psigiater te laat toets en diagnoseer. Hulle is opgelei om tussen die verskillende toestande te onderskei.

Watter rol speel 'n sielkundige in my behandeling?
'n Sielkundige kan anoreksie diagnoseer en psigoterapeuties behandel. Dit beteken dat hy/sy jou kan help verstaan wat jou diagnose is, hoe om daarmee saam te leef en hoe om 'n strategie toe te pas wat tot gedragsverandering kan lei. 'n Sielkundige in Suid-Afrika mag nie medikasie voorskryf nie en werk gewoonlik saam met 'n psigiater in spanverband.

SELFBESTUUR

Wat kan EK doen om my siekte te bestuur?

1. bou kennis op oor anoreksie (vra jou dokter, lees oor die siekte, vra vrae tot jy verstaan);
2. slaap genoeg;
3. verminder stresfaktore sover dit binne jou beheer is; en
4. kry psigoterapie by 'n opgeleide sielkundige wat jou kan help om belangrike vaardighede aan te leer ten einde anoreksie te beheer.

ADVIES

Advies vir geliefdes en familielede wat saam met iemand woon of werk wat gediagnoseer is met anoreksie

As 'n geliefde of vriend(in) gediagnoseer word met anoreksie, kan jou ondersteuning en motivering 'n belangrike rol speel in die aanvaarding en hantering van hul diagnose. Hier is riglyne hoe jy so 'n persoon kan bystaan:

1. Wees geduldig. Mense wat onder 'n eetversteuring gebuk gaan, het nie altyd die vermoë om te sê hoe hulle voel of wat hulle ervaar nie. Gee hulle 'n kans om eers gewoond te raak aan die diagnose en om geleidelik 'n konkrete plan uit te werk vir hoe hulle hul lewens vorentoe gaan bestuur.
2. Wees ingelig. Bou kennis op oor anoreksie. Hoe meer jy en jou geliefde, familielid of kollega van die siekte weet en verstaan, hoe beter kan julle saamwerk aan hoe jy hom/haar kan ondersteun en hoe julle die siekte kan bestuur.
3. Vra wat jou geliefde van jou nodig het. 'n Mens kan maklik dink jy weet wat die beste vir 'n ander persoon is, maar die maklikste is om te vra hoe hy/sy wil hê jy moet optree.
4. Luister, eerder as om konstant advies te gee of logies te probeer redeneer. Dit is belangrik dat die persoon self verantwoordelikheid aanvaar vir die siektetoestand en die effek wat dit op sy/haar lewe gaan hê. Wanneer iemand keuses namens iemand anders maak, kan dit dalk veroorsaak dat die persoon afhanklik raak van die helper en dan nie self die siekte wil beveg nie. Dit is nie jóú siektetoestand nie, maar jou geliefde s’n. Luister is wel 'n wonderlike manier om jou geliefde te ondersteun.
5. Leer ken die simptome sodat jy vroegtydig kan optree. Almal se simptome van anoreksie manifesteer nie op dieselfde manier nie, so dit is baie belangrik om te verstaan hoe die persoon in jou lewe se simptome na vore kom. Wanneer jou geliefde byvoorbeeld aansienlik minder begin eet as op ander tye, kan jy solank sekere maatreëls begin toepas.
6. Doen fisieke aktiwiteite saam met die individu. Dit is miskien 'n cliché, maar gereelde oefening hou groot voordeel in vir die geestesgesondheid van mense met sielkundige diagnoses. Dit verlig spanning en angstigheid en help met die produksie van oordragstowwe wat 'n lae gemoed beveg. Gereelde gebalanseerde oefening is dus eintlik 'n suksesvolle antidepressant. Balans is egter die wagwoord. Onthou dat oefening beperk of gestaak moet word in gevorderde stadiums van anoreksie om verdere gewigsverlies te voorkom.
7. Moedig 'n gebalanseerde eet- en slaappatroon aan. 'n Gevestigde roetine help nie net die persoon om hul siekte te bestuur nie, maar ook om die tekens/simptome vroegtydig raak te sien.
8. Kyk mooi na jouself! Onthou, 'n persoon in jou lewe met gediagnoseerde anoreksie kan jou ook negatief beïnvloed deur jou te betrek by hul versteuring. Om saam met 'n persoon te leef wat gediagnoseer is met anoreksie kan frustrerend, uitputtend en soms chaoties voel. Maak tyd vir jouself ook.