ALGEMEEN

WAT IS DIE SIMPTOME?

Wat is die simptome van 'n algemene angsversteuring?

1. Dit is moeilik om die bekommernis te beheer. Dit voel asof die angs en bekommernis oorneem en nie beheer kán word nie. Selfs al dink mens aan iets anders, is die “spanning” steeds teenwoordig.
2. Die angs en bekommernis is verwant aan ten minste drie van die volgende simptome wat minstens ses maande lank gereeld aanwesig is:
1. rusteloosheid, 'n “on the edge”-gevoel (Dit voel asof jy opgewen is en nie kan ontspan nie. Jy is feitlik chronies ingestel op iets slegs wat gaan gebeur.);
2. raak maklik uitgeput en sukkel met moegheid (Jy word maklik moeg, moeër as wat 'n mens normaalweg van die situasie of aktiwiteit sou verwag en dit voel asof jy nie genoeg energie het nie.);
3. sukkel om te konsentreer (Sommige mense sê hulle kop voel dof of “mistig” (foggy); hul gedagtes dwaal maklik en hulle sukkel om op iets te fokus en/of feite te onthou.);
4. geïrriteerdheid (Omdat 'n mens so “on the edge” voel, raak jy maklik ontsteld as iets onverwags gebeur of nie soos jy dit wil hê nie. Jy kan dan geïrriteerd of krapperig raak.);
5. spanning in die spiere (Baie mense dra hul spanning in hul liggaam en sal tipies sukkel met spierspasmas in hul skouers of rug.); en/of
6. 'n versteuring in die slaappatroon (Iemand sukkel om aan die slaap te raak, word gereeld wakker, sukkel om deur te slaap, slaap rusteloos en/of staan moeg op.).
3. Die simptome het 'n negatiewe effek op ‘n persoon se funksionering en veroorsaak ongemak.
4. Die simptome word nie beter verklaar deur 'n ander versteuring, bv. posttraumatiese stres, 'n fobie, depressie, ‘n eetversteuring of skisofrenie nie.

Hoewel dit nié deel van die diagnose vorm nie, sien ons wel in ons praktyk dat kliënte wat sukkel met algemene angs ook soms probleme ervaar met hul maag en/of spysvertering. Angs kan soms ook 'n invloed op uitskeiding hê, bv. hardlywigheid of simptome soortgelyk aan diarree. Daar is ook gereeld kliënte wat noem dat hul naar word of vomeer van angs. Liggaamlike pyne kan ook opduik of vererger.

BEHANDELING

1. Diagnose
   'n Akkurate diagnose is baie belangrik. Begin daarom eers deur 'n volledige mediese ondersoek by jou algemene praktisyn aan te vra om seker te maak daar is nie enige mediese verklaring vir jou simptome nie; indien nie, is die volgende stap om 'n afspraak by 'n sielkundige of psigiater te maak, wat jou volledig kan assesseer en diagnoseer.
2. Medikasie
   Die eerste stap is gewoonlik medikasie, wat deur 'n huisdokter of psigiater voorgeskryf word of, as jy dit nie kan bekostig nie, deur 'n mediese praktisyn by enige algemene hospitaal se ongevalle-afdeling of kliniek.
3. Terapie
   Saam met medikasie is die hulp en ondersteuning van 'n geregistreerde (kliniese, voorligting- en soms opvoedkundige) sielkundige, geregistreerde berader of selfs 'n geestelike leier of betroubare, opgeleide, berader in jou gemeenskap uiters belangrik. Medikasie is hoogs suksesvol in die behandeling van angsversteuring en werk die vinnigste, maar op die lang termyn is dit die moeite werd om binne 'n terapeutiese verhouding te leer om jou angs te verstaan en te bestuur.
4. Ondersteuningsgroepe
   'n Ondersteuningsgroep kan van onskatbare waarde wees vir iemand wat aan 'n angsversteuring ly. Binne die groep deel mense hul “stories” en uitdagings en leer hulle uit mekaar se vaardighede en ervarings. Dit is nogtans nie altyd maklik om 'n ondersteuningsgroep in 'n mens se area te vind nie. Aanlyn soektogte lewer soms goeie resultate op. Meer inligting kan op die SADAG-webtuiste gevind word.
5. Leefstyl
   Om angs effektief te bestuur, verg gewoonlik 'n gesonde, gebalanseerde leefstyl. Dit beteken dat daar tyd afgestaan word aan selfversorging. Gereelde oefening of fisieke aktiwiteite soos stap of draf, tyd om te ontspan en 'n gebalanseerde dieet word gewoonlik voorgestel. Sekere kossoorte (bv. kaffeïen), medikasie (bv. stimulante) en middels (bv. alkohol) kan angs vererger en moet daarom beperk word.

Beteken dit dat mense wat nie toegang tot medikasie het nie, of dit nie kan bekostig nie, niks aan 'n angstoestand kan doen nie?
Nie noodwendig nie. 'n Mens kan angs bestry deur 'n gesonde leefstyl, meditasie en fisieke oefening, wat eintlik ideaal is. Só 'n leefstyl neem net langer as medikasie om die simptome te beheer. Basiese medikasie vir algemene angstoestande is ook relatief goedkoop.

Let wel: Hoewel daar talle veilige opsies vir angsmedikasie bestaan, is sekere medikasie, bv. benzodiazepine, uiters verslawend en moet daarom in ALLE gevalle slegs deur 'n dokter voorgeskryf word. Dit is ook UITERS belangrik dat dit presies geneem word soos wat dit voorgeskryf is, en nooit meer as die voorgeskrewe dosis nie.

Indien iemand verslawingsgevoelig is, is dit van kardinale belang dat die dokter of mediese praktisyn daaroor ingelig word.

VRAELYS

Het jy of 'n geliefde 'n probleem met angs?

Volg die skakel na die Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) hieronder, wat ‘n aanduiding kan gee. Onthou asseblief dat slegs ‘n geregistreerde sielkundige ‘n diagnose kan maak.

Voltooi die HADS

LEES MEER OOR ALGEMENE ANGS

Lees meer oor algemene angs:

1. Chronic Anxiety: Generalized Anxiety Disorder and Mixed-Depression. Ronald M. Rapee and David H. Barlow (Eds). Guilford Press, 1991.
2. Generalized Anxiety Disorder: Diagnosis, Treatment and Its Relationship to Other Anxiety Disorders. David Nutt, Spilios Argyropoulos and Sam Forshall. Bladwell Science Inc., 1999.
3. Overcoming Generalized Anxiety Disorder: Client Manual. John White. New Harbinger Publications, 1999.