ALGEMEEN

Paranoia is die ongegronde agterdog teenoor en wantroue in ander persone of organisasies. Dit is 'n toestand wat gekenmerk word deur delusies van vervolging, ongegronde jaloesie of oordrewe selfbelang wat tipies in 'n georganiseerde sisteem ingewerk is. Paranoia kan 'n aspek wees van persoonlikheidsversteurings of dwelmverslawing of deel wees van 'n breuk met die realiteit (soos skisofrenie).

TEKENS

WAT IS TEKENS VAN PARANOIA?

Simptome van paranoia sluit in:

1. Intense en irrasionele wantroue teenoor ander
2. Gevoelens van vrees, woede en verraad
3. Probleme met vergifnis
4. 'n Verdedigende houding teenoor verbeelde kritiek
5. Beheptheid met versteekte motiewe
6. Vrees vir misleiding
7. Onvermoë om te ontspan

ADVIES

ADVIES VIR GELIEFDES EN FAMILIELEDE WAT SAAM MET IEMAND WOON OF SAAM MET IEMAND WERK WAT GEDIAGNOSEER IS MET PSIGOSE/SKISOFRENIE

As 'n geliefde of vriend(in) gediagnoseer word met psigose of skisofrenie, kan jou ondersteuning en motivering 'n baie belangrike rol speel in die aanvaarding en hantering van die diagnose. Die volgende is riglyne vir die ondersteuning van 'n individu:

1. Wees geduldig. Mense wat sukkel met 'n konsep van realiteit het nie altyd die vermoë om te sê hoe hulle voel of wat hulle ervaar nie. Gee hulle 'n kans om eers gewoond te raak aan die diagnose, en begin dan geleidelik met konkrete stappe wat die persoon kan neem om sy of haar daaglikse lewe te bestuur.
2. Wees ingelig deur kennis op te bou van psigose en skisofrenie. Hoe meer jy en jou geliefde, familielid of kollega van die siekte weet en verstaan, hoe meer kan julle saamwerk aan maniere om die persoon te ondersteun in sy of haar hantering van die siekte.
3. Vra wat jou geliefde van jou nodig het. 'n Mens kan maklik aanvaar dat jy weet wat die beste is vir 'n ander persoon, maar die maklikste is om te vra hoe hy of sy wil hê jy moet optree.
4. Luister na die persoon. Moenie aanmekaar raad gee of logies met hom of haar probeer redeneer nie. Dit is belangrik dat die persoon self verantwoordelikheid neem vir die siektetoestand en die uitwerking wat dit op sy of haar lewe gaan hê. Wanneer iemand keuses namens iemand anders maak, kan dit dalk veroorsaak dat die persoon afhanklik raak van die helper en dan nie self die siekte wil beveg nie. Dit is nie jóú siektestoestand nie, maar jou geliefde s’n. Luister is wel 'n wonderlike manier om iemand met hierdie toestand te ondersteun.
5. Leer ken die tekens en simptome sodat jy vroegtydig kan optree. Almal se simptome manifesteer nie op dieselfde manier nie; daarom is dit belangrik om vooraf te weet en te verstaan hoe hierdie spesifieke persoon se simptome gaan manifesteer. Wanneer jou geliefde byvoorbeeld 'n skielike breuk met die werklikheid ervaar, kan jy betyds voorsorg tref vir die hantering daarvan.
6. Doen fisieke aktiwiteite saam met die individu. Dit is nie 'n cliché dat gereelde oefening mense met sielkundige diagnoses help nie. Dit verlig spanning en angstigheid, en help met die produksie van oodragstowwe wat lae gemoed beveg. Gereelde oefening is dus eintlik 'n suksesvolle anti-depressant.
7. Moedig 'n gesonde eet- en slaappatroon aan. 'n Gevestigde roetine help nie net die persoon om hul siekte te bestuur nie, maar help ook om tekens/simptome vroegtydig raak te sien.
8. Kyk mooi na jouself! Onthou, 'n persoon met gediagnoseerde psigose of skisofrenie in jou lewe kan jóú ook negatief beïnvloed deur jou by hul versteuring te betrek. Om saam met 'n persoon te leef wat gediagnoseer is met psigose of skisofrenie kan frustrerend, uitputtend en soms chaoties voel. Maak tyd vir jouself ook.