ALGEMEEN

Wat is ooreetversteuring?

'n Persoon wat aan ooreetversteuring ly, verloor gereeld beheer oor die hoeveelheid wat hy/sy eet, maar verskil van die bulimielyer in dié opsig dat hulle nie daarvoor probeer kompenseer nie. Die meeste mense wat onder dié toestand gebuk gaan, sukkel normaalweg ook met oormatige gewig, vetsug en gepaardgaande fisieke probleme. Ooreetversteuring is ingewikkeld, en die oorsake daarvan kan nie met sekerheid vasgestel word nie.

'n Lae selfbeeld, sielkundige probleme in die gesin en traumatiese gebeure uit die verlede, veral seksuele molestering, speel 'n rol. Die media (televisie en films), wat meestal 'n “ideale” beeld voorhou van hoe 'n mens “veronderstel” is om te lyk, bv. in die modelwệreld, kan 'n bykomende oorsaak wees.

SIMPTOME

1. Herhalende episodes van ooreet, waarin die persoon in 'n kort/spesifieke periode meer eet as wat die meeste mense in dieselfde periode en onder dieselfde omstandighede sou eet.
2. Dit gaan gewoonlik gepaard met 'n gevoel van verlies aan beheer gedurende die episode. Met ander woorde, hy/sy kan nie ophou eet of die hoeveelheid wat hulle inneem, beperk nie.
3. Die persoon toon ook sommige van die volgende tekens: eet vinniger as wat 'n ander persoon in dieselfde situasie sou doen; die episode veroorsaak fisieke ongemak; eet baie, al is hy/sy nie honger nie; ooreet gewoonlik wanneer hulle alleen is (omdat hulle verleë of selfbewus voel); en/of voel na die tyd swaarmoedig, gewalg en/of baie skuldig as gevolg van hul gedrag.
4. Hierdie ooreet-episodes pla hom/haar baie. Dit gebeur ten minste een maal per week vir ten minste drie maande, maar die persoon doen nie aktief iets daaromtrent (soos bv. 'n bulimielyer) om te kompenseer vir die volume wat hy/sy ingeneem het nie.

Verdere simptome kan insluit:

1. aanhoudend eet, selfs al is die persoon versadig;
2. onvermoë om op te hou eet, of om dit wat ingeneem word te beheer;
3. gaar voedsel op om in 'n later stadium te eet wanneer die persoon alleen is;
4. eet normaal in sosiale situasies, maar ooreet in isolasie;
5. ervaar gevoelens van stres en angstigheid, wat net verlig word deur ooreet-episodes;
6. ervaar gevoelens van gevoelloosheid of verlies aan sensasie gedurende ooreet-episodes; en

Ooreetversteuring is 'n diagnoseerbare mediese toestand, met 'n lys van simptome waaraan voldoen moet word, voordat 'n professionele persoon dit kan diagnoseer.

WAT MAAK MY KWESBAAR?

Wat kan my kwesbaar maak?

Indien iemand in my familie aan 'n ooreetversteuring of 'n ander verslawing ly, is daar 'n risiko dat ek ook die simptome kan ontwikkel. Hier speel gene, asook die gedrag wat aan my gemodelleer word, weer eens 'n rol.

RISIKO'S/GEVARE

Risiko’s/gevare

Die gevolge van ooreet hou baie fisieke, sosiale en emosionele gevare in.

1. die persoon se sosiale verhoudings kan negatief beïnvloed word, omdat hy/sy onttrek wanneer hulle ooreet;
2. die persoon se gesondheid en lewenskwaliteit kan drasties benadeel word;en
3. daar is 'n hoë risiko dat die persoon gesondheidsprobleme kan ontwikkel.

Sommige van die komplikasies is:

1. kardiovaskulêre probleme
2. tipe 2-diabetes
3. slaaploosheid of slaapapnee
4. hipertensie
5. galblaasprobleme
6. spier- en gewrigspyn
7. depressie en/of angs

BEHANDELING

Behandeling van ooreetversteuring

Hoekom is behandeling nodig vir ooreetversteuring?
Professionele ondersteuning deur 'n sielkundige, psigiater en dieetkundige (wat ervare is in die veld van eetversteurings), is meestal die doeltreffendste manier om ooreetversteurings te behandel. 'n Behandelingsplan gee aandag aan onderliggende aspekte wat geassosieer word met vernietigende eetpatrone. Dit is belangrik om na emosionele snellers te kyk. Gesonde hanteringsmeganismes kan tydens behandeling aangeleer word.

Wie kan my of 'n geliefde diagnoseer?
Omdat ooreetversteuring so kompleks is, sou ons jou aanraai om jou slegs deur 'n kliniese sielkundige of psigiater te laat toets en diagnoseer. Hulle is opgelei om tussen verskillende eetversteurings te onderskei.

Watter rol speel 'n sielkundige in my behandeling?
'n Sielkundige kan ooreetversteuring diagnoseer en psigoterapeuties behandel. Dit beteken hy/sy kan jou help verstaan wat jou diagnose is, hoe om daarmee saam te leef en hoe om 'n strategie toe te pas wat tot gedragsverandering kan lei. 'n Sielkundige in Suid-Afrika mag nie medikasie voorskryf nie en werk gewoonlik saam met 'n psigiater in spanverband.

SELFBESTUUR

Wat kan EK doen om my siekte te bestuur?

1. bou kennis op oor ooreetversteuring (vra jou dokter, lees oor die siekte, vra vrae tot jy verstaan);
2. doen gereelde, matige fisieke oefening; dit is 'n suksesvolle antidepressant, soos deur navorsing bewys;
3. eet gebalanseerd;
4. slaap genoeg;
5. verminder stresfaktore sover dit binne jou beheer is; en
6. oorweeg psigoterapie by 'n opgeleide sielkundige wat jou kan help om die vaardighede aan te leer wat jy nodig het om die versteuring te hanteer.

ADVIES

1. Wees geduldig. Mense wat onder 'n eetversteuring gebuk gaan, het nie altyd die vermoë om te sê hoe hulle voel of wat hulle ervaar nie. Gee hulle 'n kans om eers gewoond te raak aan die diagnose en om geleidelik 'n konkrete plan uit te werk van hoe hulle hul lewens voortaan gaan bestuur.
2. Wees ingelig. Bou kennis op oor ooreetversteuring. Hoe meer jy en jou geliefde, familielid of kollega van die siekte weet en verstaan, hoe beter kan julle saamwerk aan hoe jy die persoon gaan ondersteun en hoe julle die siekte gaan bestuur.
3. Vra wat jou geliefde van jou nodig het. 'n Mens kan maklik dink jy weet wat die beste vir 'n ander persoon is, maar die maklikste is om te vra hoe hy/sy wil hê jy moet optree.
4. Luister, eerder as om konstant advies te gee of logies te redeneer. Dit is belangrik dat die persoon self verantwoordelikheid aanvaar vir diesiektetoestand en die effek wat dit op sy/haar lewe gaan hê. Wanneer iemand keuses namens iemand anders maak, kan dit dalk veroorsaak dat die persoon afhanklik raak van die helper en dan nie self die siekte wil beveg nie. Dit is nie jóú siektetoestand nie, maar jou geliefde s’n. Luister is wel 'n wonderlike manier om jou geliefde te ondersteun.
5. Leer ken die simptome sodat jy vroegtydig kan optree. Almal se simptome van ooreetversteuring manifesteer nie op dieselfde manier nie, so dit is baie belangrik om te verstaan hoe die persoon in jou lewe se simptome na vore kom. Wanneer jou geliefde byvoorbeeld aansienlik minder begin eet as ander tye, dikwels braak of oormatig oefen, kan jy solank sekere maatreëls begin toepas.
6. Doen fisieke aktiwiteite saam met die individu. Dit is miskien 'n cliché, maar gereelde oefening hou groot voordeel in vir die geestesgesondheid van mense met sielkundige diagnoses. Dit verlig spanning en angstigheid en help met die produksie van oordragstowwe wat 'n lae gemoed beveg. Gereelde oefening is dus eintlik 'n suksesvolle antidepressant.
7. Moedig 'n gebalanseerde eet- en slaappatroon aan. 'n Gevestigde roetine help nie net die persoon om hul siekte te bestuur nie, maar help ook om die tekens/simptome vroegtydig raak te sien.
8. Kyk mooi na jouself! Onthou, 'n persoon in jou lewe met gediagnoseerde ooreetversteuring kan jou ook negatief beïnvloed deur jou te betrek by hul versteuring. Om saam met 'n persoon te leef wat gediagnoseer is met ooreetversteuring kan frustrerend, uitputtend en soms chaoties voel.